حتما در خبرها خوانده اید که ارمنستان حق توسعه انحصاری کریدور زنگزور را به مدت ۹۹ سال به آمریکا داده و آمریکا هم قرار است زمین کریدور را به کنسرسیومی اجاره دهد که خطوط ریلی، نفت و گاز و فیبر نوری در امتداد این کریدور ایجاد کند. حتما هم میدانید که این کریدور همان مسیری است که در مجاورت مرز شمال غربی ایران، دو قسمت جمهوری آذربایجان را از جنوب خاک ارمنستان به هم متصل می کند.
مشکلی که این موضوع برای ایران دارد این است که اولا دسترسی ایران به ارمنستان و در واقع دسترسی به اروپا را از طریق مسیر ترانزیتی شمال محدود می کند و ثانیا جمهوری آذربایجان را برای صادرات انرژی به ترکیه و اروپا از طریق خاک ایران بی نیاز می کند و در واقع عامل بی اثر شدن نقش ایران به عنوان پل شرقی – غربی در منطقه قفقاز خواهد بود؛ آن هم به مدت حدود یکصد سال!
معایب اقتصادی این طرح را در نظر بگیرید؛ این معایب سیاسی را هم اضافه کنید که حالا به نگرانی ایران از نفوذ اسرائیل به آذربایجان، همسایه شدن آمریکا با ایران هم اضافه می شود و نفوذ ترکیه در قفقاز هم بیشتر خواهد شد. اما باز هم این همه ماجرا نیست.
واقعیت تلخ تر این است که ایران از هر سمت جغرافیایی خود در حال حذف شدن از معادلات منطقه است. کریدور هوایی منطقه را که سالهاست تا حد زیادی از دست داده بودیم، پس از جنگ ۱۲ روزه به طور کامل از دست دادیم و پروازهای بین المللی غالبا به جای عبور از ایران، از خاک عراق عبور می کنند. عراق به یکی از مهمترین کریدورهای جایگزین ایران تبدیل می شود؛ کمااینکه کشورهای حاشیه خلیج فارس جای بنادر ایران را گرفته اند. در برداشت انرژی از دریای خزر هیچ سهمی نداریم و تولید نفت و گاز ما در جنوب نیز رشدی ندارد و ... بله! تغییر وضعیت کریدور زنگزور فقط یکی از واقعیتهای تلخ اقتصادی ماست.
