در این یادداشت سعی خواهم کرد نحوه ضربه انتخاب مدیران بی برنامه به اقتصاد ایران را به طور خلاصه بیان کنم.
۱.مدیران زود عوض می‌شوند
• عمر مدیران اقتصادی در ایران معمولاً کمتر از ۲ سال است.
• بانک مرکزی در ۴۰ سال بیش از ۲۰ رئیس کل داشته است.
• وزارت صمت در ۱۵ سال اخیر بیش از ۱۰ وزیر یا سرپرست عوض کرده است.
وقتی مدیران دائم عوض شوند، هیچ برنامه‌ای ثبات پیدا نمی‌کند.
۲. قانون‌ها مدام تغییر می‌کنند
• در ۱۰ سال گذشته بیش از ۲۷۰۰ بخشنامه اقتصادی صادر شده است از جمله سیاست واردات خودرو از ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ بیش از ۱۰ بار تغییر کرده است.
ایران در شاخص ثبات قوانین بانک جهانی همیشه بالای ۱۳۰ از ۱۹۰ کشور بوده است. این یعنی فضای پرریسک برای هر سرمایه‌گذار!
۳. دستگاه‌ها با هم هماهنگ نیستند
اختلاف وزارت صمت و بانک مرکزی باعث انحراف ۴۰ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ شد.
وزارت نفت و نیرو هماهنگ نبودند و کشور با ناترازی ۲۵۰ میلیون مترمکعبی گاز در زمستان روبه‌رو شد.
وقتی تیم اقتصادی با هم هماهنگ نباشد، نتیجه جز شکست نیست.
۴. هر دولتی بازی را از نو شروع می‌کند
• هیچ برنامه پنج‌ساله توسعه کامل اجرا نشده است.
• از برنامه پنجم فقط ۳۰ درصد اهداف عملی شد.
هر دولت می‌آید، همه‌چیز را از صفر آغاز می‌کند؛ پروژه‌ها نیمه‌کاره می‌مانند.
۵. مدیران غیرمتخصص انتخاب می‌شوند
•شاخص «کارایی دولت» برای ایران در سال ۲۰۲۲ عدد منفی ۰.۹ بوده است.
• یعنی بسیاری از مدیران به‌جای تخصص، براساس رابطه سیاسی انتخاب می‌شوند؛ این یعنی تصمیم‌های پرهزینه و غیرعلمی.
نمونه مثبت؛ وقتی ثبات نتیجه می‌دهد
نمونه روشن از یک مدیریت پایدار و موفق، علیرضا دبیر است.
• او از تیر ۱۳۹۸ تا امروز (۱۴۰۴) حدود ۶ سال رئیس فدراسیون کشتی بوده که در این مدت ساختارها را اصلاح کرده، مربی‌گری‌ها را پایدار نگه داشته و با برنامه‌ریزی بلندمدت، کشتی ایران را به قهرمانی‌های جهانی و المپیک رسانده است.
درس مهم: وقتی یک مدیر متخصص بماند و فرصت کافی داشته باشد، حتی رشته‌ای پرچالش مثل کشتی هم می‌تواند متحول شود.
جمع‌بندی
اقتصاد ایران بیشتر از تحریم‌ها، قربانی بی‌ثباتی و مدیریت‌های کودکانه است.
اگر مثل دبیر، مدیران متخصص و با ثبات در رأس باشند، می‌توان اقتصاد کشور را هم مثل کشتی از بحران به قله رساند.
مدیرعامل سابق پتروپالایش اصفهان
۱.مدیران زود عوض می‌شوند
• عمر مدیران اقتصادی در ایران معمولاً کمتر از ۲ سال است.
• بانک مرکزی در ۴۰ سال بیش از ۲۰ رئیس کل داشته است.
• وزارت صمت در ۱۵ سال اخیر بیش از ۱۰ وزیر یا سرپرست عوض کرده است.
وقتی مدیران دائم عوض شوند، هیچ برنامه‌ای ثبات پیدا نمی‌کند.
۲. قانون‌ها مدام تغییر می‌کنند
• در ۱۰ سال گذشته بیش از ۲۷۰۰ بخشنامه اقتصادی صادر شده است از جمله سیاست واردات خودرو از ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ بیش از ۱۰ بار تغییر کرده است.
ایران در شاخص ثبات قوانین بانک جهانی همیشه بالای ۱۳۰ از ۱۹۰ کشور بوده است. این یعنی فضای پرریسک برای هر سرمایه‌گذار!
۳. دستگاه‌ها با هم هماهنگ نیستند
اختلاف وزارت صمت و بانک مرکزی باعث انحراف ۴۰ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ شد.
وزارت نفت و نیرو هماهنگ نبودند و کشور با ناترازی ۲۵۰ میلیون مترمکعبی گاز در زمستان روبه‌رو شد.
وقتی تیم اقتصادی با هم هماهنگ نباشد، نتیجه جز شکست نیست.
۴. هر دولتی بازی را از نو شروع می‌کند
• هیچ برنامه پنج‌ساله توسعه کامل اجرا نشده است.
• از برنامه پنجم فقط ۳۰ درصد اهداف عملی شد.
هر دولت می‌آید، همه‌چیز را از صفر آغاز می‌کند؛ پروژه‌ها نیمه‌کاره می‌مانند.
۵. مدیران غیرمتخصص انتخاب می‌شوند
•شاخص «کارایی دولت» برای ایران در سال ۲۰۲۲ عدد منفی ۰.۹ بوده است.
• یعنی بسیاری از مدیران به‌جای تخصص، براساس رابطه سیاسی انتخاب می‌شوند؛ این یعنی تصمیم‌های پرهزینه و غیرعلمی.
نمونه مثبت؛ وقتی ثبات نتیجه می‌دهد
نمونه روشن از یک مدیریت پایدار و موفق، علیرضا دبیر است.
• او از تیر ۱۳۹۸ تا امروز (۱۴۰۴) حدود ۶ سال رئیس فدراسیون کشتی بوده که در این مدت ساختارها را اصلاح کرده، مربی‌گری‌ها را پایدار نگه داشته و با برنامه‌ریزی بلندمدت، کشتی ایران را به قهرمانی‌های جهانی و المپیک رسانده است.
درس مهم: وقتی یک مدیر متخصص بماند و فرصت کافی داشته باشد، حتی رشته‌ای پرچالش مثل کشتی هم می‌تواند متحول شود.
جمع‌بندی
اقتصاد ایران بیشتر از تحریم‌ها، قربانی بی‌ثباتی و مدیریت‌های کودکانه است.
اگر مثل دبیر، مدیران متخصص و با ثبات در رأس باشند، می‌توان اقتصاد کشور را هم مثل کشتی از بحران به قله رساند.
مدیرعامل سابق پتروپالایش اصفهان