طی یک دهه گذشته صدها میلیارد تومان تحت عنوان بودجه مسئولیت های اجتماعی در اختیار مدیران عامل شرکت های پتروشیمی در ماهشهر و عسلویه قرار گرفته است. این بودجه سنگین چه تاثیر واقعی و ماندگاری در منطقه عسلویه و ماهشهر بجای گذاشته است. آیا تاثیری در توسعه زیرساخت های اساسی منطقه گذاشته است؟ در احداث و توسعه چند بیمارستان یا درمانگاه پیشرفته سرمایه گذاری شده است، چند مرکز آموزشی رده اول و تاثیرگذار جهت افزایش دانش و توان فنی و علمی احداث شده است، چند مرکز تفریحی مدرن و جذاب ایجاد شده است. بودجه مسئولیت های اجتماعی شرکت های پتروشیمی منطقه ماهشهر در سال 1403 به 800 میلیارد تومان رسید و در سال 1404به حدود هزارمیلیارد تومان رسیده است. طی سالهای گذشته این بودجه دقیقا در چه اموری هزینه شده است؟ چنانچه مدیریت صحیحی بر بودجه مسئولیت های اجتماعی ماهشهر و عسلویه و کنگان اعمال می گردید اکنون این مناطق جزو مترقی ترین و توسعه یافته ترین مناطق کشور می بودند. می بایست اکنون بیمارستان های مدرن با قابلیت پذیرش بیمار از کشورهای همسایه در این مناطق وجود می داشت نه اینکه خانواده کارکنان برای درمان به شهرهای اهواز و شیراز و تهران مراجعه نمایند. مراکز تفریحی این مناطق می بایست سرآمد کشور می شد انواع مراکز تفریحی خصوصا تفریحات دریایی و سایر زیرساخت ها برای ایجاد جذابیت زندگی در این مناطق احداث می گردید.
توسعه شهر آبادان در زمان احداث پالایشگاه آبادان،صرفا به سبب احداث پالایشگاه نبود بلکه امکانات تفریحی، درمانی و خانه های سازمانی بسیار جذاب و سایر امکاناتی بود که سرمایه گذاران در آبادان ایجاد نمودند و آبادان گرم و شرجی را در مدت کوتاه به یکی از بهترین و جذاب ترین شهرهای ایران تبدیل کردند. دانشکده نفت آبادان را احداث نمودند که در زمان خود یکی از پیشرفته ترین دانشکده های فنی ایران و منطقه بود. آبادان به شبکه ریلی متصل و فرودگاه آن با پرواز های هر روزه به مناطق مختلف راه اندازی شد و آبادان به اصلی ترین شهر استان خوزستان و یکی از 7 شهر اصلی، جذاب و رو به توسعه کشور تبدیل شده بود. اکنون حدود 20 سال از سرمایه گذاری های عظیم و احداث انواع واحد پتروشیمی و شیمیایی و ... در ماهشهر و عسلویه گذشته است و در این مدت هزاران میلیارد تومان تحت عنوان کمک به منطقه و مسئولیت اجتماعی هزینه شده اما اکنون وقتی در شهر ماهشهر قدم می زنید بوی گند فاضلاب آزار دهنده است و تصفیه خانه فاضلاب با 70درصد پیشرفت حدود 5 سال است رها شده و پیشرفت چندانی ندارد. وضعیت امکانات درمانی این شهر چندان مناسب نیست امکانات تفریحی کمی دارد و مردم اثر قابل توجهی از تاثیرات بودجه مسئولیت اجتماعی در شهر و توسعه آن مشاهده نمی کنند شرایط منطقه عسلویه نیز اصلا بهتر از ماهشهر نیست. این بودجه های سنگین مسئولیت اجتماعی کجا و برای چه اموری هزینه شده است.
چنانچه این بودجه های کلان صرفا برای چند طرح مشخص از قبیل مشارکت در احداث یا توسعه یک بیمارستان مدرن، ایجاد چند مرکز تفریحی ورزشی در سطح ملی و امکانات آموزشی و زیرساختی سرمایه گذاری شده بود اکنون مناطق ماهشهر و عسلویه به شهرهای توسعه یافته تر و جذاب کشور تبدیل شده بودند.
شرکتهای پتروشیمی نیز از محل این سرمایه گذاری خود، منافع سرشار و ماندگاری کسب می کردند که بخشی از این مزایا عبارتند از:
توسعه شهر آبادان در زمان احداث پالایشگاه آبادان،صرفا به سبب احداث پالایشگاه نبود بلکه امکانات تفریحی، درمانی و خانه های سازمانی بسیار جذاب و سایر امکاناتی بود که سرمایه گذاران در آبادان ایجاد نمودند و آبادان گرم و شرجی را در مدت کوتاه به یکی از بهترین و جذاب ترین شهرهای ایران تبدیل کردند. دانشکده نفت آبادان را احداث نمودند که در زمان خود یکی از پیشرفته ترین دانشکده های فنی ایران و منطقه بود. آبادان به شبکه ریلی متصل و فرودگاه آن با پرواز های هر روزه به مناطق مختلف راه اندازی شد و آبادان به اصلی ترین شهر استان خوزستان و یکی از 7 شهر اصلی، جذاب و رو به توسعه کشور تبدیل شده بود. اکنون حدود 20 سال از سرمایه گذاری های عظیم و احداث انواع واحد پتروشیمی و شیمیایی و ... در ماهشهر و عسلویه گذشته است و در این مدت هزاران میلیارد تومان تحت عنوان کمک به منطقه و مسئولیت اجتماعی هزینه شده اما اکنون وقتی در شهر ماهشهر قدم می زنید بوی گند فاضلاب آزار دهنده است و تصفیه خانه فاضلاب با 70درصد پیشرفت حدود 5 سال است رها شده و پیشرفت چندانی ندارد. وضعیت امکانات درمانی این شهر چندان مناسب نیست امکانات تفریحی کمی دارد و مردم اثر قابل توجهی از تاثیرات بودجه مسئولیت اجتماعی در شهر و توسعه آن مشاهده نمی کنند شرایط منطقه عسلویه نیز اصلا بهتر از ماهشهر نیست. این بودجه های سنگین مسئولیت اجتماعی کجا و برای چه اموری هزینه شده است.
چنانچه این بودجه های کلان صرفا برای چند طرح مشخص از قبیل مشارکت در احداث یا توسعه یک بیمارستان مدرن، ایجاد چند مرکز تفریحی ورزشی در سطح ملی و امکانات آموزشی و زیرساختی سرمایه گذاری شده بود اکنون مناطق ماهشهر و عسلویه به شهرهای توسعه یافته تر و جذاب کشور تبدیل شده بودند.
شرکتهای پتروشیمی نیز از محل این سرمایه گذاری خود، منافع سرشار و ماندگاری کسب می کردند که بخشی از این مزایا عبارتند از:
ساکن شدن خانواده کارکنان در منطقه و کاهش مستمر تعداد کارکنان پروازی
کاهش هزینه های پرواز و تردد کارکنان
امکان کاهش هزینه های سنگین پرسنلی در صورت تبدیل این دو هاب پتروشیمی به مناطق توسعه یافته و برخوردار، در آنصورت شرکتها مجبور به پرداخت حقوق ها و هزینه های بسیار متمایز نسبت به پتروشیمی های واقع در مناطق مرکزی کشور نبودند و هزینه های پرسنلی و غیره سالانه بیش از 20هزار میلیارد تومان کاهش می یافت. توسعه شهرهای بندری در مسیر توسعه دریا محور و از اولویت های توسعه همه جانبه کشور است. هنوز هم برای رسیدن به اهداف فوق دیر نشده منتها با مدیران غیر حرفه ای و کم تعهد و کم دغدغه یا سیاسی کار شده تحقق چنین اهدافی میسر نخواهد بود.
کاهش هزینه های پرواز و تردد کارکنان
امکان کاهش هزینه های سنگین پرسنلی در صورت تبدیل این دو هاب پتروشیمی به مناطق توسعه یافته و برخوردار، در آنصورت شرکتها مجبور به پرداخت حقوق ها و هزینه های بسیار متمایز نسبت به پتروشیمی های واقع در مناطق مرکزی کشور نبودند و هزینه های پرسنلی و غیره سالانه بیش از 20هزار میلیارد تومان کاهش می یافت. توسعه شهرهای بندری در مسیر توسعه دریا محور و از اولویت های توسعه همه جانبه کشور است. هنوز هم برای رسیدن به اهداف فوق دیر نشده منتها با مدیران غیر حرفه ای و کم تعهد و کم دغدغه یا سیاسی کار شده تحقق چنین اهدافی میسر نخواهد بود.
بودجه مسئولیت های اجتماعی می بایست در خدمت توسعه زیرساخت های درمانی، تفریحی، ورزشی و آموزشی و سایر موضوعات مرتبط هزینه شود. در کنار بودجه مسئولیت های اجتماعی، مشارکت های شرکتهای بزرگ پتروشیمی و واحدهای صنعتی دیگر در احداث خط آهن پرسرعت عسلویه به شیراز، و رفع موانع افزایش سرعت و توسعه فعالیت قطارهای مسافری ماهشهر اهواز ضمن افزایش جذابیت های توسعه سرمایه گذاری و زندگی در این مناطق، مزایای قابل توجه دیگری برای شرکتهای صنعتی و پتروشیمی به دنبال دارد (این اقدام ضمن کاهش هزینه های سفر و کاهش شدید تصادفات ناشی از تردد کارکنان در این مسیر ها منجر به اتصال عسلویه به خطوط ریلی بین المللی و کاهش هزینه جابجایی کالا ها می گردید همچنین بازدهی راه آهن اهواز ماهشهر را افزایش می داد)
چنانچه بودجه مسئولیت اجتماعی در امور زیر هزینه شود منجر به بدبختی شرکت های پتروشیمی و عواقب بسیار خواهد گردید:
چنانچه بودجه مسئولیت اجتماعی در امور زیر هزینه شود منجر به بدبختی شرکت های پتروشیمی و عواقب بسیار خواهد گردید:
هزینه برای مراکز قدرت جهت کسب حمایت های سیاسی مدیران عامل و مدیون نمودن افراد با نفوذ در استان و کشور جهت ماندگاری بیشتر و سمت های بالاتر و سرپوش گذاشتن بر ضعف ها و کم کاری ها
اختصاص پول به محل هایی که برخی مراکز قدرت جهت دهی می کنند نه در محل اولویت های واقعی
سایر مواردی که دست اندر کاران به خوبی آگاهی دارند
اختصاص پول به محل هایی که برخی مراکز قدرت جهت دهی می کنند نه در محل اولویت های واقعی
سایر مواردی که دست اندر کاران به خوبی آگاهی دارند
بودجه مسئولیت های اجتماعی اگر کنترل و مدیریت نشود، منجر به تقویت مدیران عامل سیاسی و باند کم خاصیت آنها می گردد حتی اگر بدترین عملکرد را داشته باشند، حتی اگر خسارتها و عدم النفع هر سال حضور آنها هزاران میلیارد تومان باشد. منظور از مدیر سیاسی صرفا افراد بی تجربه و آقا زاده و لابیگر و عضو باندهای قدرت نیستند بلکه مدیران با تجربه ای که وارد این بازی ها و بده بستان ها و امتیاز دادن ها می شوند نیز جزو مدیران سیاسی محسوب می شوند.
این مدیران لابیگر با جذب نیروهای سفارشی و بی تخصص و کم دانش، ضربات سختی بر سطح دانش و تخصص و آینده این شرکت های تخصصی وارد می کنند موضوع مهم دیگر شیوه جذب نیرو در شرکتهای ذکر شده است، جذب هر نیرو به سبب اینکه معمولا تا سی سال تعهد و هزینه برای شرکتها به دنبال دارد، می بایست به تصویب هیات مدیره برسد و از تعداد مشخصی به بالا می بایست به تائید سهامدار عمده نیز برسد. همه تعهدات بلند مدت که جمعا از سقف مشخصی هزینه بیشتر ایجاد می کند می بایست به تائید سهامداران عمده برسد و این باید به دستورالعمل اجرایی تبدیل شود. باید ابزارهای لابیگری و سیاسی کاری مدیران عامل تحت کنترل سهامداران عمده قرارگیرد.
چنانچه هر چه سریعتر برای این روند ومسیر خطرناک و مضمحل کننده چاره اندیشی نشود و مدیران باند باز و لابیگر که عدم النفع و خسارت های پیدا و پنهان بسیاری داشته اند، کنار گذاشته نشوند طی 5 سال آینده شاهد ورشکستگی پی در پی شرکت های پتروشیمی در ماهشهر و عسلویه و سایر نقاط کشور خواهیم بود. چنانچه این روند پر خسارت اصلاح نشود و تمامی اسباب و عوامل این کج روی ها ریشه یابی و درمان نشوند صنعت پتروشیمی و اقتصاد ملی متحمل آسیب های جدی خواهند شد.
برخی راهکارها:
این مدیران لابیگر با جذب نیروهای سفارشی و بی تخصص و کم دانش، ضربات سختی بر سطح دانش و تخصص و آینده این شرکت های تخصصی وارد می کنند موضوع مهم دیگر شیوه جذب نیرو در شرکتهای ذکر شده است، جذب هر نیرو به سبب اینکه معمولا تا سی سال تعهد و هزینه برای شرکتها به دنبال دارد، می بایست به تصویب هیات مدیره برسد و از تعداد مشخصی به بالا می بایست به تائید سهامدار عمده نیز برسد. همه تعهدات بلند مدت که جمعا از سقف مشخصی هزینه بیشتر ایجاد می کند می بایست به تائید سهامداران عمده برسد و این باید به دستورالعمل اجرایی تبدیل شود. باید ابزارهای لابیگری و سیاسی کاری مدیران عامل تحت کنترل سهامداران عمده قرارگیرد.
چنانچه هر چه سریعتر برای این روند ومسیر خطرناک و مضمحل کننده چاره اندیشی نشود و مدیران باند باز و لابیگر که عدم النفع و خسارت های پیدا و پنهان بسیاری داشته اند، کنار گذاشته نشوند طی 5 سال آینده شاهد ورشکستگی پی در پی شرکت های پتروشیمی در ماهشهر و عسلویه و سایر نقاط کشور خواهیم بود. چنانچه این روند پر خسارت اصلاح نشود و تمامی اسباب و عوامل این کج روی ها ریشه یابی و درمان نشوند صنعت پتروشیمی و اقتصاد ملی متحمل آسیب های جدی خواهند شد.
برخی راهکارها:
بودجه مسئولیت اجتماعی می بایست بصورت متمرکز از طریق شورای راهبردی پتروشیمی های عسلویه و ماهشهر هزینه شود و اجازه هزینه مجزا به هیچ شرکت پتروشیمی تحت مدیریت دولت داده نشود
درخواست های شفاهی هیچ مسئول سیاسی و صاحب قدرتی بررسی نشود و صرفا درخواست های رسمی در شورای راهبردی بررسی شوند نمایندگان مجلس و فرمانداران و سایر مسئولین منطقه ماهشهرو عسلویه و کنگان، پیشنهادهای رسمی خود را جهت مصرف بودجه مسئولیت اجتماعی برای شورای راهبردی ارسال نمایند و شورای راهبردی متناسب با اهمیت هر موضوع و بودجه مصوبه، اولویت های محل هزینه هر سال را مشخص نماید.
محل های دقیق مصرف بودجه مسئولیت های اجتماعی از طرف شورای راهبردی به شرکتها پیشنهاد شود و هیات مدیره شرکت ها اولویت های خود جهت مصرف بودجه مصوب را تعیین نمایند.
سایر راهکارهای تحول ساز جهت استفاده مطلوب از بودجه مسئولیت اجتماعی جهت تحول در هاب های پتروشیمی
درخواست های شفاهی هیچ مسئول سیاسی و صاحب قدرتی بررسی نشود و صرفا درخواست های رسمی در شورای راهبردی بررسی شوند نمایندگان مجلس و فرمانداران و سایر مسئولین منطقه ماهشهرو عسلویه و کنگان، پیشنهادهای رسمی خود را جهت مصرف بودجه مسئولیت اجتماعی برای شورای راهبردی ارسال نمایند و شورای راهبردی متناسب با اهمیت هر موضوع و بودجه مصوبه، اولویت های محل هزینه هر سال را مشخص نماید.
محل های دقیق مصرف بودجه مسئولیت های اجتماعی از طرف شورای راهبردی به شرکتها پیشنهاد شود و هیات مدیره شرکت ها اولویت های خود جهت مصرف بودجه مصوب را تعیین نمایند.
سایر راهکارهای تحول ساز جهت استفاده مطلوب از بودجه مسئولیت اجتماعی جهت تحول در هاب های پتروشیمی