نفت سفید؛ دهکده ای که توریستی می شود

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،مگر می شود رنگ نفت، سفید باشد؟ وقتی که می گویند نفت سفید، حتما نفتش سفید بوده است. چون تا پیش از مشاهده نفت سفید که الان اسم یک مکان است، از نفت به عنوان طلای سیاه نام می بردند. بوی نفت که آمد، انگلیسی ها آمدند. انگلیسی ها پیشتر به مسجدسلیمان و اهواز رفتند و بعد به روستای نفت سفید آمدند. در میان کوههای موسوم به "کرایی" میان مسجدسلیمان و هفتکل و در میانه میادین نفتی چاه زدند. نفتش سفید بود. حدود 80 سال پیش. هندی‌ها از انگلیسی‌ها در سال 1317 دستور داشتند تا دهکده ای مدرن را بنا کنند. روستایی سنگی با امکانات مجهز در حد یک شهر. بخش کارگری و کارمندی احداث کردند. همه شان انگلیسی و هندی نبودند. کارگران ایرانی هم بودند. روستای نفت سفید، برای کارگران و مدیران و مدیران عالیرتبه، تقسیم شده بود. بنگله‌ها به تناسب رتبه‌ای که افراد در کارخانه‌ها داشتند، از هم جدا شده بودند. نخستین بار در سال 89 که مسافری شب رو در جاده های فرعی خوزستان بودم با مشعل های روشن در حیاط خانه هایی مواجه شدم که مرا محصور خود کرد. بعدها در رمان "مکانی به وسعت هیچ" اثر زنده یاد فتح الله بی¬نیاز درباره آن آتش¬ها خواندم. آن مشعلهای روشن در حیاط خانه¬ها ما را به از روستای "نمره دوازه" به نفت سفید و سپس به "چمن لاله" رساند. مشعل هایی روشن که از صبح گاهان تا شامگاهان روشن است و نوید بخش حیاتی هرچند کم فروغ در این مناطق است. نفت که از چاه بیرون می‌آید، گاز هم دارد، گازش را جدا می‌کنند و با خط لوله تصفیه‌اش می‌کنند و برای پالایشگاه گاز می‌فرستند. اما چون قبلا پالایشگاه گاز نبود، این گاز را می‌سوزاندند. الان هم در برخی مناطق از نفت سفید گرفته تا عنبل در لالی همین‌طور است. اهالی از این گاز برای روشنایی و گرما استفاده می‌کنند. کارمندان و کارگران انگلیسی که رفتند کم کم بساط نفت هم در آن مناطق برچیده شد. جز تعدادی اندک همه رفتند. ارتش آمد. واگذاری نفت سفید به آنان آغاز شد. جنگ عراق با ایران که آغاز شد، شهر خالی بود و خانه خالی. جنگزده ها آمدند. از همان روزهای نخست. جنگ که تمام شد باز هم نفت سفید تنها شد. ویرانی هایش زیاد شد و دل و دماغی هم برای بازسازی نبود. محله ها و بناهای باشکوهش یکی پس از دیگری خراب شدند. اما نفت سفید آنقدر مدرن و همسان با محیط طبیعی پیرامون ساخته شده که هنوز زیبایی خودش را دارد. حالا قرار است دهکده گردشگری نفتی شود. تعداد کارکنان مناطق نفتخیز مستقر در نفت سفید در 31 دسامبر 1956 ـ 847 نفر و در همین هنگام تعداد سکنه نفت سفید 38 هزار نفر بوده است که این جمعیت باشکوهش الان به 100 خانوار رسیده است. آدم هایی که هستند یا دامپروری می‌کنند یا در حراست تاسیسات نفتی نگهبانی می دهند. پالایشگاه‌ها و مجموعه‌های نفتی، کار می‌کنند، نفت سفید، دبستان دارد و راهنمایی، یقیه هم در صورت رضایت خانواده و تامین هزینه های تحصیل باید به "هفتکل" بروند. تمام مردم روستاها و شهرهای نفتخیز یک اصطلاح در نزد دارند: "روزی روزگاری داشتیم. اینجایی که بودیم برو بیایی داشت و از همه چی برخوردار بودیم." با توجه به اهمیت بخش های عمده ای از مناطق نفتی در خوزستان، مجری طرح موزه‌ها و اسناد صنعت نفت که روستای نفت سفید را بررسی و نوید روزهای خوب را برای آن می دهد گفت: "با وجود اینکه بسیاری از بنگله‌های تاریخی، توسط ارگان‌ها تخریب و یا فروخته شده اند اما نفت سفید ثبت خواهد شد و به یک و دهکده گردشگری تبدیل می‌شود." اکبر نعمت الهی، با اشاره به اینکه این روستا در گذشته چشمه‌های نفتی داشت و نفت¬سفید از آن برداشت می‌کردند گفت: "نفت سفید، نفتی تصفیه شده و تمیز است. نفتی است که برای سوخت جت استفاده می‌شود. در ایران تنها این منطقه چاه نفت سفید دارد، در گذشته که برخی چاههای نفت سرباز بود، مردم محلی از جاهای مختلف می‌آمدند و با کاسه نفت پر می‌کردند و در چراغ‌هایشان می‌ریختند. بعدها برای همان کاسه‌ها، باید ٣٠ شاهی و در نهایت یک ریال پول پرداخت می کردند. از آن به بعد بود که اینجا را نفت سفید گفتند." نزدیکی نفت سفید به اهواز با طی 65 کیلومتر از موقعیت خوبی برای سرمایه گذاری برخوردار است. این روستا در سال 1938 مصادف با 1317 این میدان عظیم نفتی با 300 میلیون نفت کشف شد. نفت سفید تا سال 1970 از ده چاه تولیدی برخوردار بود. طبق آمار رسمی در سال 1957 میلادی مصادف با 1336شمسی نفت سفید 27 چاه داشته که تعداد 10 چاه فعال بودند. متوسط تولید در 1975 چهل و 6 هزار بشکه در روز بوده است. تعداد کارکنان در همین تاریخ نیز 812 نفر اعلام شده است.

همچنین نفت سفید با تولید 60 هزار بشکه نفت خام در سال 1958 میلادی مصادف با 1337 شمسی به عنوان یکی از بزرگترین تولید کننده نفت و بالاتر از مسجد سلیمان و گچساران و لالی قرار گرفت. نفت سفید در تاریخ اولیه اکتشاف نفت جزو پنج منطقه نفتخیز ایران که عبارت بودند از مسجد سلیمان، هفتکل، لالی، گچساران و نفت سفید قرار داشت. نفت سفید با اینکه هم اکنون روزانه 50 میلیون فوت مکعب گاز از گنبد گازی مخزن نفت سفید تولید و در مخزن هفتکل تزریق می شود. همچنین چندین هزار بشکه برداشت نفت در هر روز دارد. نفت سفید در حال حاضر به مانند بسیاری از مناطق نفتخیز به خاطر کم شدن نفت صادراتی و نیز دور افتادگی از جاده ارتباطی با مرکز و تخلیه آن توسط سکنه اصلی اش شادابی و رونق گذشته اش را از دست داده است. آب شرب در نفت سفید از سرچشمه آب سید حسن گرفته می شود که متاسفانه فاقد تصفیه ی ابتدایی برای آشامیدن می باشد تا آنجا که مردم این منطقه به خرید آب به قیمت گالن ی 5000 ریال اقدام می نمایند. مردم ساکن این منطقه که اکنون دیگر روستا تلقی می شود بیشتر احتیاجات خود را به اجبار باید از هفتکل که در 30 کیلومتری آنان است تهیه نمایند و این برای شان بسیار سخت و پر هزینه است. آنان از مسئولین انتظار مساعدت و نگاه بیشتری دارند. نفت سفید روزگاری پایه نفت بود و هم اکنون نیز تولید گاز و نفت دارد پس باید به آن توجه و رسیدگی شود. مناطق سی برنج، پشت برج و بنگله ها کارگری و کارمندی از مناطق مختلف نفت سفید است همچنین در نفت سفید 2 استخر و نیز سینما وجود دارد که اکنون بدون استفاده مانده اند. مدرسه "نظام وفا" از قدیمی ترین مدارس آن منطقه است و بسیاری از تحصیل کردگان فارغ تحصیل آن مدسه اند این مدرسه توسط مرحوم نظام وفا فرزند میرزا محمود از مشاهیر ادب ایران افتتاح شد. در حال حاضر این مدرسه تخریب شده و به جز چند دیوار خراب شده چیزی از آن باقی نمانده است. نفت سفید در خاطرات خود بازارچه ای سرپوشیده داشت که دور تا دور آن مغازه بود و مردم برای خرید و مایحتاج خود به آنجا می رفتند اما متاسفانه اکنون فقط دیواره های تخریب شده ی آن باقی مانده است.