آیا برجام، فقط به فروش مجدد نفت ایران کمک کرد؟

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، خروج ترامپ از توافق چند جانبه هسته ای با ایران نشانگر نارضایتی دولت آمریکا از سیاست شرکای اروپایی اش است. «هایکو ماس»، وزیر امور خارجه آلمان، پیرامون ضربات اقدام هسته ای آمریکا به روابط فراآتلانتیک سخن گفته است. وی در مصاحبه ای با «اشپیگل» اعلام کرده که کشورهای اروپایی در رابطه با تصمیم ترامپ در ترک برجام به صورت یکجانبه نگرانیهایی دارند. این تغییرات از جمله، به روابط در دو سوی آتلانتیک ضربه وارد خواهد کرد. وی تصریح کرد که از این لحظه، اتحادیه اروپا در قبال آمریکا آزادانه تر عمل خواهد کرد. روز سه شنبه ١٥ می، در بروکسل، فدریکا موگرینی، نماینده اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امنیتی، با وزیران امور خارجه آلمان، فرانسه و بریتانیا دیدار خواهند کرد. قرار است، این مقامات رسمی پیامدهای اقدامات آمریکا را بحث و بررسی کنند. قرار است، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، نیز به آنان ملحق شود. موگرینی در این رابطه گفت: «توافق با ایران پیرامون برنامه هسته ای اش – توافق چندجانبه است و نه دو جانبه. ما خواهان اجرای این توافق هستیم. زیرا، این توافق تضمین کننده امنیت ماست». در این میان، دولت ایران فعلا، قصد ندارد گامهای تندی بردارد. در بیانیه دولت ایران آمده است: «برجام توافق چند جانبه ای است که از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شده است و مورد توافق تمامی اعضای شورای امنیت قرار گرفته است. این فقط توافق تصویب شده از سوی رئیس جمهور سابق آمریکا نیست که رئیس جمهور بعدی بتواند از آن چشم پوشی کند». جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ، اعلام کرده که احتمال دارد، آمریکا علیه شرکت های اروپایی به خاطر همکاری با ایران تحریم هایی را اعمال کند. وی در مصاحبه با «سی ان ان» گفت که احتمال توسعه این چنینی رویدادها وجود دارد. وی ابراز امیدواری کرد اروپاییها با موضع واشنگتن موافقت خود را اعلام کنند. در این میان، دیگر طرفهای توافق هسته ای – اروپا، روسیه و چین – به ادامه اجرای مفاد توافق هسته ای وعده دادند و به حفظ این توافق فرا خواندند. اما، نکته قابل توجه اینست که از یک سو، جان بولتون اعلام کرده که احتمال دارد، آمریکا علیه شرکت های اروپایی که با ایران همکاری می کنند، تحریم هایی را اعمال کند و از سوی دیگر، مایک پمپئو خاطر نشان کرده که باید با اتحادیه اروپا پیرامون ایران به توافق رسید تا مانع از تهران در ادامه اقدامات ناخوشایندش شد. در این زمینه، باید گفت که توافق هسته ای در نتیجه انجام مطالعات جدی میسر شده و صدها صفحه با مفاد کاملا دقیقی تدوین شده است و در این زمینه، صدها کارشناس از ده ها کشور شرکت داشته اند. از این رو، باید گفت که تهران به هیچ وجه، با گزینه جدید توافق هسته ای موافقت نخواهد کرد. در هفته جاری، دولت آمریکا قصد دارد، علیه ایران تدابیر محدود کننده مرحله ای را علیه ایران اعمال کند. فعلا، فقط تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران اعمال خواهد شد. اعمال تحریم های آمریکا به صورت جدی، به اوضاع کلی در منطقه، روابط میان آمریکا و اروپا و آمریکا و روسیه ضربه وارد خواهد کرد. محافل کارشناسی معتقدند که بعید به نظر می رسد، تحریم های آمریکا ضربه جدی به ایران وارد کند – لغو تحریم های بین المللی بعد از توافق سال ٢٠١٥ ، منافع چشمگیری برای ایران به همراه نداشته است. یولیا سوشنیکوا، کارشناس اقتصادی، به «نزاویسیمایا گازتا» گفت: «از زمان تصویب برجام، اوضاع در ایران تغییر چشمگیری نکرده است. سرمایه گذاران خارجی در انتظار چگونگی روند اوضاع بودند. شرکت های اروپایی از اعمال تحریم ها از سوی آمریکا می ترسند. از این رو، جای تردید دارد که اعمال تحریم های جدید علیه ایران ضربه جدی به این کشور وارد کند. تنها مزیت برجام – فروش مجدد نفت ایران بود. فعلا، ایرانیها در انتظار چگونگی واکنش اروپاییها به این جریانات هستند». همچنین درآمدهای نفتی ایران برای تامین پروژه های جدید هرگز به میزان اعلام شده، اختصاص نیافته است. گفتنی است که نیت آمریکا برای اعمال کامل تحریم ها علیه ایران با رویکردش در قبال سیاست های ایران در ارتباط است. یوری اوشاکوف، مشاور رئیس جمهور روسیه، اعلام کرد: «ما در تمامی سطوح، بر ضرورت حفظ این توافق تاکید می کنیم، زیرا این توافق اهمیت کلیدی برای تامین نه فقط ثبات منطقه ای، بلکه ثبات در کل جهان دارد و این توافق از نقطه نظر رژیم منع گسترش تسلیحات هسته ای اهمیت بسیاری دارد. به اعتقاد ما، قرار ترامپ نادرست است». اوشاکوف خاطر نشان کرد که بسیاری از کشورها در ارزیابی از اقدامات آمریکا در قبال برنامه هسته ای ایران اتفاق نظر دارند. در این میان، به اعتقاد سایمون ساراجیان، مدیر برنامه Russia Matters، این تصمیم ترامپ اوضاع را تاحدودی، برای روسیه خطرناک کرده است، زیرا این احتمال قوت می گیرد که آمریکا و متحدانش وارد جنگ علیه ایران شوند. در این میان، ساراجیان در اوضاع جاری شاهد برخی مزایا برای روسیه نیز است. او گفت: «برخی مزایا می تواند عاید روسیه شود. برای نمونه، افزایش قیمت نفت. اما، نباید کتمان کرد که خطر آغاز جنگ در خاور نزدیک وجود دارد. اگر وخامت اوضاع میان واشنگتن و تهران به حدی برسد که احتمال آغاز جنگ واقعی میان این دو کشور افزایش یابد، در آن صورت روسیه تلاش خواهد کرد تا مانع از آغاز این جنگ شود و نقش میانجی گر را در تنش زدایی ایفا کند.»