روسیه؛ صادر کننده گاز به ایران!؟

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، ایران و روسیه در جریان سفر اخیر پوتین به تهران، شش تفاهم‌نامه نفت و گاز به ارزش 30 میلیار دلار امضا کردند. این قراردادها میان وزیران نفت دو کشور، همچنین شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای «گازپروم» و «روسنفت» امضا شد. شرکت گازپروم اعلام کرده‌است که این توافقات نه تنها توسعه میادین گازی ایران، بلکه صادرات آن به پاکستان، هند و تولید گاز مایع «ال‌ان‌جی» و فرآورده‌های پتروشیمی را دربر می‌گیرد. برخی منابع و رسانه های روسی در 4 نوامبر 2017 اعلام کردند که پوتین در جریان سفر به تهران برآمادگی کشورش به صادرات گاز از طریق خطوط لوله جمهوری آذربایجان به شمال ایران که می تواند منافع اقتصادی برای متحدان این کشور دربر داشته باشد، تاکید کرده بود. این رسانه ها در گفت و گو با کارشناسان این موضوع را مورد بررسی قرار دادند. فصل مشترک این گفتگوها این بود که صادرات گاز روسیه از طریق آذربایجان به شمال ایران و حتی تهران، امکان حل و فصل مسائل اقتصادی و سیاسی سه طرف قرارداد را فراهم می سازد. «والری بسل»، مدیر عامل گروه شرکت نیوتک سرویس و استاد دانشگاه دولتی نفت و گاز مسکو، موضوع نیاز ایران بر جبران کاهش میزان گاز صادراتی ترکمنستان به ایران تاکید داشت و با توجه به دو خط لوله 6 و 14 میلیارد متر مکعبی در شمال ایران، و نظر به صادرات تمامی گاز ترکمنستان به چین، روسیه باید بازار ایران را هدف قرار دهد و راه آذربایجان را باصرفه تر ارزیابی می کند. از نظر بسل، انگیزه و مشوق دیگر این قرارداد، لزوم تثبیت درآمدهای شرکت گازپروم است. موضع دیگر قیمت گاز صادراتی روسیه به ایران است که 200 دلار در هزار متر مکعب بوده در حالی که نرخ مصرف داخلی این کشور 80 دلار است. «ایوان کاپیتونوف»، استاد آکادمی اقتصاد ملی و مدیریت دولتی روسیه بر جنبه سیاسی توافقنامه تاکید می کند زیرا با توجه به اهمیت استراتژیک منطقه ، روسیه می تواند مسائل سیاسی منطقه را حل و فصل کند و باعث تقویت روابط روسیه به عنوان یک قدرت جهانی با این منطقه شود. بازار شمال ایران مکمل و باثبات است و به تنوع بخشی مسیرهای صادراتی گاز روسیه کمک می کند. «آلکسی بلوگریف»، معاون انستیتوی انرژی و مالی، معتقد است با توجه به اینکه مناطق اصلی استخراج و تولید نفت و گاز ایران از مراکز تقاضا دور هستند و تقاضای شمال و شمال غرب ایران و حتی تهران زیاد است، و از طرفی آذربایجان در تولید گاز و تعهدات صادراتی اش به ترکیه و اروپا در قالب کریدور جنوبی گاز محدودیت دارد، از عهده تامین نیاز ایران نمی تواند برآید و لذا با توجه به زیرساختهای ارتباطی گاز روسیه و آذربایجان، بهترین فرصت و گزینه روسیه است. میزان گاز صادراتی روسیه به ایران 3 میلیارد متر مکعب در سال خواهد بود و قیمت گذاری نیز بر اساس فرمول گاز صادراتی ترکمنستان خواهد بود. و یکی از طرحهای پروژه کریدورشمال جنوبی بین روسیه آذربایجان و ایران همین طرح صادرات گاز روسیه به ایران است. نکته ای که شایان توجه است آنکه با توجه به اینکه ایران بزرگترین ذخایر گازی جهان را دارد و نظر به قطع گاز صادراتی ترکمنستان به ایران در زمستان گذشته و تاکید وزارت نفت بر افزایش تولید در پارس جنوبی و تامین این گاز از طریق خط لوله دامغان نکا، که تابستان گذشته بهره برداری شد، دیگر چه نیازی به واردات گاز از روسیه داریم. نکته دیگر وارد کردن روسیه به پروژه صادرات گاز به پاکستان و هند، با توجه به امتیازات داده شده ممکن است در ابتدا به عنوان یک شریک به نظر آید ولی در نهایت روسیه همیشه رقیب ما بوده و خواهد بود و از آنجا که روسها بازار اروپا را از چنگ ایران درآورده اند، حضور روسیه در ترتیبات گازی ایران چیزی جز تغییر استراتژی به سمت شرق و قبضه بازارهای آسیا از طریق ایران می باشد. در مجموع روسیه به دنبال احیای ابرقدرتی خود از کارتهای متعدد از جمله کارت ایران استفاده می کند.