ایمنی در تاسیسات ذخیره سازی نفت و گاز

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، تاسیسات و مخازن ذخیره سازی معمولا جهت ذخیره نمودن مواد خام و فرآورده های مختلف در پالایشگاهها، واحدهای پتروشیمی، انبارهای نفت، نیروگاهها و سایر صنایع به کار می رود. با اینحال تقسیم بندی جامعی از مخازن(Tanks) وجود ندارد. مخازن می تواند با توجه به پارامترهای متفاوت مانند شکل هندسی، نوع سیال، فشار بخار ماده ذخیره شده یا محل استقرار مخزن صورت گیرد. مخازن از نظر شکل ظاهری به صورت استوانه ای افقی، استوانه ای عمودی، کروی و یا شکلهای دیگر می باشد و از نظر محل نصب به مخازن روزمینی و زیرزمینی تقسیم می شوند. مخازن استوانه ای عمودی و روزمینی از نظر نوع سقف به مخازن بدون سقف، سقف شناور، سقف ثابت و سقف ثابت با شناور داخلی تقسیم شده و از نظر فشار کارکرد به مخازن پرفشار، فشار پایین و فشار اتمسفریک تقسیم می شوند. مخازن ذخیره سازی برای اشکال مختلف مواد (مایع، بخار و جامد) به کار می رود و کارکردهایی به شرح ذیل دارد؛ 1-ذخیره مواد اولیه و خوراک واحدها، 2-ذخیره مواد واسطه که در فرآیند تولید می شود، 3ذخیره فراورده ها، 4-ذخیره مواد را بارگیری و پخش، 5- همسان سازی کیفیت محصول، 7- معیاری برای اندازه گیری حجم خوراک و محصول تولید شده . گازها، سیالات آتش گیر، مواد شیمیایی خطرناک مانند اسید ها یا بازها و سیالاتی که از خود گازهای سمی منتشر می کنند, باید در مخازن در بسته نگهداری و ذخیره شوند. از مخازن در بسته می توان به مخازن با سقف ثابت، مخازن سقف شناور، مخازن کروی، استوانه ای و مخازن سرد اشاره نمود. از آنجا که مواد مختلف, دارای خواص شیمیایی و فیزیکی مختلفی هستند، شرایط و نحوه مناسب ذخیره سازی آن ها از یکدیگر متفاوت است. به همین جهت انتخاب نوع مناسب اهمیت فراوانی دارد. مهمترین پارامترهایی که در انتخاب نوع مخزن ملاک قرار می گیرند, شامل موارد زیر می باشد: 1- فراریت یا به عبارت دیگر فشار بخار، 2- سمی بودن، 3- میزان آتش گیری ماده مورد نظر. می توان دسته بندی مخازن ذخیره سازی را که بر حسب فشار بخار سیال, صورت گرفته, به طور یکجا مشاهده کرد. در صورتی که فشار بخار ماده مورد نظر زیاد نباشد ولی, ماده مورد نظر, سمی یا آتش گیر باشد مانند ترکیبات سنگین نفتی، اکریل آمید، دی اتیل پیرو کربنات، دی ایزوپیل فلوئوروفسفات و ... از مخازن با سقف ثابت استفاده می گردد که تا حد زیادی نسبت به مخازن باز, ایمنی بیشتری دارند. از دیدگاه ایمنی, مخازن باید دارای تجهیزات زیر باشند: 1-سقف شناور برای کاهش تبخیر مواد سبک نفتی و جلوگیری از آتش سوزی، 2- به منظور احتیاط و رعایت اصول ایمنی, مرتب باید تصور شود که این انفجار ممکن است در هر زمان اتفاق افتد، 3-رنگ مخزن، 4-خطرهای الکتریسیته ساکن و ایمنی مربوطه. مخازن محصولات سبک و میان تقطیر به رنگ سفید رنگ آمیزی می شود تا کمترین گرما را از محیط و انرژی تابشی افتاب جذب کرده و دمای محتوای مخزنها در کمترین اندازه ممکن نگه داشته شود. در نتیجه مقدار تبخیر و هدررفت مواد سبک نفتی کمتر شده و شرایط خطرناکی در بالای مخزن پدید نمی آید. هنگام نقل و انتقال مواد نفتی آتش زا دو عامل سبب بارور شدن مخزن با الکتریسته ساکن می گردد. یکی پخش مایعات به قطرات کوچک و دیگری اصطکاک مایعات هنگام جریان در خطوط لوله. پس از ورود مایع به مخزن و باروری مخزن از دو راه بالا، حتی جرقه کوچکی در مخلوط بخارات نفتی و هوای موجود در بالای مخزن، سبب انفجار و آتش سوزی می شود. بنابراین دیواره همه مخازن باید به وسیله سیم به زمین متصل شود. کار این سیم هدایت بار الکتریسیته ساکن از مخزن به زمین و جلوگیری از تراکم الکتریسیته در بدنه آن می باشد. تبخیر مایعات آتش گیر مانند هیدروکربنهای سبک نفتی، موجب تشکیل ابری از بخارات آتش گیر می شود و ریسک آتش سوزی را به شدت افزایش می دهد. بنابراین ذخیره سازی چنین مایعاتی در مخازن سقف شناور الزامی است. قرار گرفتن سقف شناور روی سطح مایع موجب می شود که فشار بر سطح مایع زیاد شود. افزایش فشار از میزان فراریت ماده ذخیره شده می کاهد، زیرا افزایش فشار روی سطح سیال نسبت به فشار بخار مایع باعث جلوگیری از تبخیر مایع می شود. گروه تحقیق و ترجمه نفت ما