چشم انداز ترش و شیرین صنعت پالایشگاهی جهان

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، با افزایش تولید نفت خام و پیچیده تر شدن فرآیندهای پالایشی به ویژه به دلیل افزایش تولید نفت خام ترش دارای گوگرد بالا، به نظر می رسد مدیران صنعت پالایش باید با حاشیه های بالای سود شیرین گذشته خداحافظی کنند. مدیران پالایشگاه ها در سال های اخیر، برای انطباق با خوراک ترش و سنگین عرضه شده در بازار، سرمایه گذاری های هنگفتی نموده اند. و در این شرایط، فقدان تفاوت معنادار میان قیمت خوراک های سبک و سنگین و همچنین ترش و شیرین در بازارهای بورس نفت، ابهام های زیادی برای بسیاری از کارشناسان و متخصصان ایجاد نموده است. با افزایش پرشتاب تولید نفت شیل که در ایالات متحده و کانادا، محصولی سبک و با گوگرد اندک، روانه بازارها می نماید، ما شاهد توقف واردات نفت شیرین بوده و جایگزینی آن با این محموله های نفت شیل و با قیمتی مشابه هستیم. در عین حال، آغاز افزایش ظرفیت طرح های جدید پالایشگاهی در آسیا، به بالاتر رفتن قیمت خوراک ترش در بازارهای آسیایی انجامیده است. و مشخص است که با وجود خوراک های متفاوت دارای قیمت های تقریبا یکسان در پالایشگاه های مناطق مختلف، تعیین شاخص سودآوری در این صنعت، به موضوعی دشوار تبدیل شده است. در ایالات متحده و در سه سال اخیر، مقدار نفت فشرده تولید شده با روش های شکست هیدرولیک و حفاری افقی دو برابر شده و به یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز رسیده است. همچنین بر اساس پیش بینی گزارش چشم انداز انرژی ایالات متحده، در سال 2020 میلادی، مقدار نفت تولیدی به دو میلیون و 800 هزار بشکه در روز خواهد رسید. هرچند پیش بینی هایی در مورد عبور مقدار نفت فشرده تولیدی از مرز 5 میلیون بشکه در روز و یا بیشتر نیز منتشر گردیده است. در این شرایط، پالایشگران آمریکایی با افزایش ظرفیت پالایش نفت سبک خود، به دنبال بهره گیری از فرصت عرضه نفت سبک و کم هزینه شیل هستند. همچنین با افزایش تولید نفت شیل در ایالات متحده، این محصول جایگزین نفت سبک وارداتی شده است. بدین ترتیب فاصله تاریخی قیمت نفت سبک و شیرین با نفت سنگین و ترش را باید فراموش نمود. اما این وضعیت، چندان به مذاق پالایش گران آسیایی که در دو دهه اخیر، سرمایه گذاری هنگفتی جهت توسعه ظرفیت پالایشی پیچیده خود نظیر ایجاد واحدهای پیشرفته کراکینگ، گوگرد زدایی و کک سازی جهت پالایش خوراک سنگین و ترش انجام داده اند، خوش نیامده است. آنان به ویژه در چین و هند با توجه اختلاف دیرپای خوراک ترش و سنگین با خوراک شیرین و سبک، امیدوار بودند در این مدل تجاری با استفاده از مزیت قیمت پایین تر خوراک، به سود آوری بیشتری دست یابند. و نکته مهم اینکه این دو کشور، بخش اعظم خوراک خود را از بازارهای بین المللی تامین می کنند. عدم توازن موجود در قیمت خوراک های پالایشگاه ها می تواند به شرایطی منجر شود که این پالایشگاه ها به سوی تامین خوراک سبک و شیرین حرکت کنند. چرا که پالایش خوراک سنگین به مصرف بیشتر انرژی، کاتالیست و هیدروژن که قیمت بالایی دارند، نیازمند است. هرچند این راهبرد منجر به بدون استفاده ماندن بخشی از ظرفیت پالایش خوراک های سنگین و ترش منجر می شود. در این محیط پرفراز و نشیب، پالایشگاه های آمریکایی استقرار یافته در سواحل خلیج مکزیک، با وجود دارا بودن بیشترین ظرفیت کک سازی، بالاترین حاشیه سود را در این صنعت دارا می باشند. این پالایشگاه ها که با هدف پالایش نفت سنگین و ترش وارداتی از ونزوئلا و مکزیک ساخته شده بودند، امروزه در حال تغییر دادن مهره های بازی برای بهره مند شدن از مزیت های هزینه ای هستند. همچنین در سال های اخیر، واردات نفت خام از روسیه در دستور کار این پالایشگاه ها قرار گرفته است. هرچند با تغییر راهبردهای انرژی روس ها و توسعه ظرفیت های پالایشی در این کشور، مقدار واردات آنها رو به کاهش گذاشته است. محسن داوری/ کارشناس امور بین المللی انرژی منبع: Petroleum Economist Monthly