گامهای بلند ایران با قراردادهای جدید نفتی

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، پس از یک دهه توقف سرمایه گذاری بر روی بخش های مختلف نفت و گاز ایران، دولت روحانی تلاش می کند تا دیگر بار در پساتحریم، میزبان شرکت های بین المللی نفتی باشد. اما به نظر می رسد علاوه بر لزوم پایان دادن به بدبینی کنونی مدیران شرکت های نفتی، چگونگی رویارویی با اقدامات چالش برانگیز محافظه کاران قرار گرفته در بدنه قدرت همچنان به عنوان یک دغدغه مهم، وجود دارد. در ماه های اخیر، مسئولان وزارت نفت ایران میزبان چند هیات عالی رتبه اقتصادی بوده اند. به نظر می رسد در کانون همه این مذاکرات، ویژگی های قراردادهای جدید نفتی ایران که IPC نام دارد، قرار گرفته است. در دو سال گذشته، مدیران صنعت نفت ایران تلاش نموده اند تا با ارزیابی نقاط ضعف و قوت قراردادهای نفتی امضا شده در دوره ریاست جمهوری خاتمی، به صنعت نفت و گاز ایران، جانی دوباره بخشند. صنعت نفت ایران پس از یک دوره هشت ساله آمیخته با سومدیریت، فساد مالی و تحریم های بین المللی، که سرمایه گذاری خارجی در آن به کمترین میزان خود رسیده بود، با برنامه های رییس جمهور روحانی امیدوار است تا یک بار دیگر به عنوان قلب اقتصاد ایران، نقش آفرینی کند. کارشناسان با اشاره به فساد و کج روی پدید آمده در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد که باعث رویگردانی جامعه جهانی از این کشور شد، معتقدند رییس جمهور نوگرای ایران امیدوار است تا صنعت نفت ایران را دوباره به سوی رشد و توسعه رهنمون کند. اما موفقیت و یا شکست دولت روحانی بیش از هر چیز در گروی فرجام برنامه های هسته ای ایران است. پس از توافق وین در اوایل تابستان 2015، تحلیلگران به دقت اقدامات دو طرف را پیگیری می نمایند. صنعت نفت ایران نیز خود را برای ورود غول های غربی و مشارکت آنان در طرح های نفت ،گاز، پالایش و پتروشیمی آماده می کند. هرچند بدون مشخص شدن ابعاد قراردادهای جدید بالادستی نفتی ایران و مقایسه آن با قراردادهای گذشته که با نام نبیع متقابل Buy Back» شناخته می شد، نمی توان با اطمینان از رویدادهای آینده سخن گفت. ضرورت افزایش دوره زمانی قراردادها صنعت نفت و گاز ایران، امروز به شدت تشنه سرمایه گذاری، فناوری، مدیریت اثربخش و دانش فنی شرکت های بزرگ نفتی غربی است. اما این همه ماجرا نیست. مدیرعامل شرکت انی در حاشیه نشست اخیر اوپک اعلام نمود که شرکت وی در دوره پیشین حضور در ایران، با زیان های هنگفتی روبرو گردیده و با قراردادهای قبلی، ما حاضر به بازگشت نیستیم. در ماه های اخیر، مدیران و نمایندگان اکثر شرکت های نفتی اروپایی نظیر شل، انی، توتال روانه تهران شده اند تا به گفتگو با مدیران صنعت نفت ایران بپردازند. مدیران ارشد شرکت روسی لوک اویل نیز سفری به تهران داشته اند. ایران براساس اطلاعات منتشر شده در گزارش شرکت بریتیش پترولیوم در رتبه نخست دارندگان ذخایر گاز طبیعی و چهارمین دارنده ذخایر نفت خام دنیا بوده و این شرایط ایران را در کانون توجه قرار داده است. تدوین قراردادهای جدید ایران در فوریه 2014 ، نخستین پیش نویس مدل جدید قراردادهای نفتی ایران ارائه گردید. اما فعالیت های کارگروه تدوین قراردادها و ویرایش مدل اولیه با توجه به نظرات شرکت های بین المللی نفتی ( به ویژه شل، توتال و بریتیش پترولیوم) و کارشناسان داخلی، همچنان ادامه دارد. اتفاقی که می تواند شانس ایران برای استقبال از طرح های جدید معرفی شده را افزایش دهد. در مجموع به نظر می رسد چارچوب قراردادهای جدید ایران تا حدود زیادی مشخص شده باشد. گفته می شود احتمال تغییر در جزییات این قراردادها، اندک خواهد بود. اما محافظه کاران بدنه حاکمیت، به دنبال حذف امتیازهای اعطا شده در این قراردادها به پیمانکاران خارجی هستند. در این میان، یک نقطه امیدواری وجود دارد. این قراردادها نیازی به تصویب در مجلس ایران ندارد. البته از دیرباز، واهمه بخشش جواهر غلطان به ثمن بخس، در میان جامعه ایران رواج داشته است. و خاطره ملی شدن صنعت نفت ایران و بر باد رفتن سرمایه شرکت بریتیش پترولیوم، همچنان در خاطره ها پابرجاست. در این میان، با افزایش طول مدت دوره قراردادها به 25 تا 30 سال، شرکت های پیمانکار در مورد امکان عدم پذیرش تعهدات قراردادی در دولت های بعدی، نگران هستند. و روی کار آمدن دولتی مشابه کابینه احمدی نژاد در آینده را باید کابوسی برای شرکت های غربی دانست. محسن داوری/کارشناس امور بین المللی انرژی Weekly Middle East Oil & Gas News and Analysis/ www.mees.com